«Glad eg ikkje er rogalending»

I Stavanger Aftenblad 12. april kann me lesa stykket «Nynorsk skal bli lettere å skrive for rogalendinger» – eit interview med rettskrivingsnemndi. At det er sterkt og stort motstand mot den nye rettskrivingi, tegjer nemndi um. Nynorsk vert vanskelegare å skriva for rogalendingar, ikkje lettare.

For å gjera nynorsk lettare for rogalendingar, legg nemndi upp til tilfelleleg valfridom millom skrivemåten y og ø i sume ord – t.d. syster og søster, bylgje og bølgje. I dette y/ø-mønsteret (eldre mynster!) er varianten med y den eldste. Heilt gale, derimot, er det når nemndi jamfører dette y/ø-mønsteret med rogalandsk tynne og normert (krutt)tønne. For dei viser både til eldre tunne (som fell ut i den nye rettskrivingi) – det er her snakk um eit u/ø-mønster. Variantane tunne og tynne kann me jamføra med tunn og (syl)tynn. Nokre segjer styst for eldre (og normert) størst – her viser y-en korkje til eldre y eller u, men til ø. Historia um rogalandsk y er mykje meir innfløkt enn dette, for y-en fylgjer eigne reglar i ulike umråde i Rogaland.

Er det lett å fylgja med? Nemndi meiner det, endå nemndi sjølv ikkje greider å halda styr på reglane. Godtruande og lærefiendslegt, meiner eg.

Nemndi hev gjort den nye nynorsken so lett at ein kann få skriva setningi «me ynskjer velkomen» på 32 ulike måtar. Verbet å ynskja skal rogalendingar no få skriva på 8 ulike måtar – ynskja, ynskje, ynska, ynske, ønskja, ønskje, ønska, ønske. På kor mange måtar skal ein no få skriva å fylgja? Dette er eit lurespørsmål. Det er ikkje 8 måtar, men 6 måtar – fylgja, fylgje, følgja, følgje, følga, følge, men ikkje fylga og fylge av ukjende grunnar.