Framhaldssoga um valfritt sidemål kravlar på. No segjer skulebyråden i Oslo at han vil gå inn for å gjera den skriftlege delen av sidemålet valfri. Les: valfri nynorsk. Sér me burt frå at det ikkje er upp til skulebyråden å endre læreplanen i skulen, men å syte for at elevane fær den undervisingi dei har krav på, sit me like fullt att med eit forvitnelegt spursmål:
Når den skriftlege delen fell burt, kva fær me då? Jau, munnleg nynorsk.
Munnleg nynorsk, eller tala norsk, me kallar, er sant og visst noko mange treng upplæring i. Me høyrer jamt gjerdlause uttal som [sʉ:mar], [ja:ʈa] og [fyʂʈ] for sumar, hjarta og fyrst, der det heller munde låte [sumar], [jaʈa] og [fʏst]. For d’er no so, må vita, at nynorsk har sine eigne uttalereglar som vik av frå hosse bokmål vert uttala. Me les ikkje fransk med tyske uttalereglar heller.
Kvifor lærer me kje dette i skulen? Jau, med samnorskpolitikken, som held fram under falskt flagg med rettskrivingsnemndi for Nynorsk 2012™, er nynorsk vorti ei gjerdlaus blanding av norsk og bokmål som blandar tvo normeringsprinsipp i same gryta. Dét er kje noko samnorskpampane vil høyre gjeti, og difor er det ikkje med i læreplanen. So ein næming veit snaudt um d’er fugl eller fisk han set tennene i når han gapar yver nynorske ord. Ikkje utan upplæring.
Er det so at skulebyråden i Oslo vil rette upp i dette mishøvet og syte for god upplæring i munnleg nynorsk, lyt me strakst takke ’om for godt upptak til gagns verk. Den valfrie skriftlege delen vert usætande då – lærer elevane god munnleg nynorsk etter ekte nynorske reglar, vert dei skrivand mange gonger betre, heilt av seg sjølve, en det dei gjer i dag med skriftleg nynorsk på timeplanen.
Men er det so at skulebyråden berre talar tull og meiner pylse (valflesk), lyt me spyrja’n um prinsippet um valfridom femner høvet til å velja ei god og fullnøgjande upplæring, for dét vantar i dag.
tisdag 7 juni 2011
Normering på kammerset
Språkrådet samtykte 20. mai til ny nynorskrettskriving, utan sideformer. Endå fyrste punkt i mandatet til rettskrivingsnemndi var å laga «ei tydeleg, enkel og stram norm for nynorsk, utan sideformer», slær vedtaket 20. mai kontra og segjer at valfridomen no vert so stor, at Språkrådet difor skal laga ei «tilrådd norm» (utan valfridom) til bruk i offentlege og private institusjonar.
Det er usannsynlegt, serleg i alt formmylderet, at staten ikkje fylgjer tilrådingi åt Språkrådet – «statens fagorgan i språkspørsmål». Bruksområdet og kunnskapskravet til «tilrådd norm» og gamal læreboknormal fell då saman. «Tilrådd norm» svarar til gamal læreboknormal, innkomen bakvegen. Alt utanfor «tilrådd norm» svarar til gamal sideformnormal.
Når skilet millom side- og hovudformer ikkje lenger er vedtektfest, vert normeringi og godkjenningi av ny «læreboknormal» flutt ned på administrasjonsnivå. Det er same nivå som når Språkrådet gjev råd i teiknsetjing eller gjer innkjøp til kaffien. Departementet misser då avgjerdsmakt, og ålmenta misser innsyn. Høyringsrunden var på falske vilkòr.
Språkrådet bed departementet godkjenna ny rettskriving fyre 1. september 2011, innan «tilrådd norm» vert vedteki på styremøtet februar 2012. Skulde Språkrådet lyfta normeringi av «tilrådd norm» upp på eit høgare, meir offisielt nivå enn eit administrasjonsnivå, inneber det ein synleg kritikk av rettskrivingsnemndi og ei formell umgjering av styrevedtaket um å taka burt normhierarkiet. Då fell heile argumentasjonen for den nye rettskrivingi i grus. Difor lyt normeringi av ny «læreboknormal» gjerast på administrasjonsnivå, på «kammerset». Aldri er nynorsken vorten normert av so få og med so liti innsyn.
Vedtaket um ei «tilrådd norm» målber at siste ord heller ikkje denne gongen er sagt um normeringi eller normhierarkiet, liksom sist gong departementet avviste rettskrivingsframlegget.
Det er usannsynlegt, serleg i alt formmylderet, at staten ikkje fylgjer tilrådingi åt Språkrådet – «statens fagorgan i språkspørsmål». Bruksområdet og kunnskapskravet til «tilrådd norm» og gamal læreboknormal fell då saman. «Tilrådd norm» svarar til gamal læreboknormal, innkomen bakvegen. Alt utanfor «tilrådd norm» svarar til gamal sideformnormal.
Når skilet millom side- og hovudformer ikkje lenger er vedtektfest, vert normeringi og godkjenningi av ny «læreboknormal» flutt ned på administrasjonsnivå. Det er same nivå som når Språkrådet gjev råd i teiknsetjing eller gjer innkjøp til kaffien. Departementet misser då avgjerdsmakt, og ålmenta misser innsyn. Høyringsrunden var på falske vilkòr.
Språkrådet bed departementet godkjenna ny rettskriving fyre 1. september 2011, innan «tilrådd norm» vert vedteki på styremøtet februar 2012. Skulde Språkrådet lyfta normeringi av «tilrådd norm» upp på eit høgare, meir offisielt nivå enn eit administrasjonsnivå, inneber det ein synleg kritikk av rettskrivingsnemndi og ei formell umgjering av styrevedtaket um å taka burt normhierarkiet. Då fell heile argumentasjonen for den nye rettskrivingi i grus. Difor lyt normeringi av ny «læreboknormal» gjerast på administrasjonsnivå, på «kammerset». Aldri er nynorsken vorten normert av so få og med so liti innsyn.
Vedtaket um ei «tilrådd norm» målber at siste ord heller ikkje denne gongen er sagt um normeringi eller normhierarkiet, liksom sist gong departementet avviste rettskrivingsframlegget.
lördag 4 juni 2011
Norskkarakterar i samanhang
Åtaki på sidemålet, løyndenamn for upplæring i nynorsk i «bokmålsland», held fram. No vil dei ikkje ha eigen karakter i – me fær segja det som det er – nynorsk. Berre éin norskkarakter, takk.
Me veit vel hosse det gjeng i skulen; er det eit fag eller emne du ikkje fær karkaterar i, er det likt til at det vert ein kosetime av det. Og då er det kje fag og læring du kosar deg med. Det er det eine.
Upplæringi i nynorsk er i flestalle skulane so gjerdlaus at det ikkje er fagleg forsvarleg å prøve elevane med karakterar. Løysingi burde vera å rette upp undervisingi, ikkje å fjerne karakteren. Det er det andre.
Den upplæringi som finst, er knytt til gjeldande nynorsknorm. Noko anna vøre utenkjelegt. Men med den samnorske normeringssoga me slit med i dag, skjer det elevane av frå fyredømi som ligg i blømingstidi til klassisk og tradisjonell nynorsk, og gjer det uråd å nytte systemtenkjing og målføri som pedagogiske hjelperåder. Det er det tridje.
Desse tri umstendi syner at det gjeng ein raud tråd frå karakterspursmålet til arbeidet med den nye rettskrivingi for nynorsk. Ein kann kje normere eit upplæringsmål utan umhug for hosse det kann lærast i skulen. Framlegget til ny nynorsknorm, Nynorsk 2012™ eg kallar, vil uattrande gjera offisiell nynorsk til eit underbruk av bokmål og er ein pedagogisk katastrofe for alt som autonomt fag heiter. Slik sét vert burtfallet av ein eigen karakter berre ei logisk fylgje av den røynlege stoda.
Skal ein berge nynorsk med ein eigen karakter i upplæringi, lyt ein fyrst berge nynorsk som eit mål med ein eigen karakter (serhått) det gjev meining å få upplæring i.
Me veit vel hosse det gjeng i skulen; er det eit fag eller emne du ikkje fær karkaterar i, er det likt til at det vert ein kosetime av det. Og då er det kje fag og læring du kosar deg med. Det er det eine.
Upplæringi i nynorsk er i flestalle skulane so gjerdlaus at det ikkje er fagleg forsvarleg å prøve elevane med karakterar. Løysingi burde vera å rette upp undervisingi, ikkje å fjerne karakteren. Det er det andre.
Den upplæringi som finst, er knytt til gjeldande nynorsknorm. Noko anna vøre utenkjelegt. Men med den samnorske normeringssoga me slit med i dag, skjer det elevane av frå fyredømi som ligg i blømingstidi til klassisk og tradisjonell nynorsk, og gjer det uråd å nytte systemtenkjing og målføri som pedagogiske hjelperåder. Det er det tridje.
Desse tri umstendi syner at det gjeng ein raud tråd frå karakterspursmålet til arbeidet med den nye rettskrivingi for nynorsk. Ein kann kje normere eit upplæringsmål utan umhug for hosse det kann lærast i skulen. Framlegget til ny nynorsknorm, Nynorsk 2012™ eg kallar, vil uattrande gjera offisiell nynorsk til eit underbruk av bokmål og er ein pedagogisk katastrofe for alt som autonomt fag heiter. Slik sét vert burtfallet av ein eigen karakter berre ei logisk fylgje av den røynlege stoda.
Skal ein berge nynorsk med ein eigen karakter i upplæringi, lyt ein fyrst berge nynorsk som eit mål med ein eigen karakter (serhått) det gjev meining å få upplæring i.
Prenumerera på:
Inlägg (Atom)
Inlägg
